ปฐมํ ฌานนฺติ อนาคามิผลปฐมชฺฌานํฯ เอตฺเถเตติ อนาคามิผเล ภุมฺมํฯ อนาคามิผลญฺหิ ปตฺวา อกุสลสงฺกปฺปา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ

นิโรธาย ปฏิปนฺโนติ เอตฺถ ยาว อนาคามิมคฺคา นิโรธาย ปฏิปนฺโน นาม โหติ, ผลปตฺเต ปน เต นิโรธิตา นาม โหนฺติฯ เนกฺขมฺมสญฺญาทโย หิ ติสฺโสปิ อฏฺฐกามาวจรกุสลสหชาตสญฺญาวฯ

[267] เอตฺเถเตติ อรหตฺตผเล ภุมฺมํฯ ทุติยชฺฌานิกํ อรหตฺตผลญฺหิ ปาปุณิตฺวา กุสลสงฺกปฺปา อปริเสสา นิรุชฺฌนฺติฯ นิโรธาย ปฏิปนฺโนติ เอตฺถ ยาว อรหตฺตมคฺคา นิโรธาย ปฏิปนฺโน นาม โหติ, ผลปตฺเต ปน เต นิโรธิตา นาม โหนฺติฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

สมณมุณฺฑิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. จูฬสกุลุทายิสุตฺตวณฺณนา

[270] เอวํ เม สุตนฺติ จูฬสกุลุทายิสุตฺตํฯ ตตฺถ ยทา ปน, ภนฺเต, ภควาติ อิทํ ปริพฺพาชโก ธมฺมกถํ โสตุกาโม ภควโต ธมฺมเทสนาย สาลยภาวํ ทสฺเสนฺโต อาหฯ

[271] ตํเยเวตฺถ ปฏิภาตูติ สเจ ธมฺมํ โสตุกาโม, ตุยฺเหเวตฺถ เอโก ปญฺโห เอกํ การณํ อุปฏฺฐาตุฯ ยถา มํ ปฏิภาเสยฺยาติ เยน การเณน มม ธมฺมเทสนา อุปฏฺฐเหยฺย, เอเตน หิ การเณน กถาย สมุฏฺฐิตาย สุขํ ธมฺมํ เทเสตุนฺติ ทีเปติฯ ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเตติ โส กิร ตํ ทิสฺวา – ‘‘สเจ ภควา อิธ อภวิสฺสา, อยเมตสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถติ ทีปสหสฺสํ วิย อุชฺชลาเปตฺวา อชฺช เม ปากฏํ อกริสฺสา’’ติ ทสพลํเยว อนุสฺสริฯ ตสฺมา ตสฺส มยฺหํ, ภนฺเตติอาทิมาหฯ ตตฺถ อโห นูนาติ อนุสฺสรณตฺเถ นิปาตทฺวยํฯ เตน ตสฺส ภควนฺตํ อนุสฺสรนฺตสฺส เอตทโหสิ ‘‘อโห นูน ภควา อโห นูน สุคโต’’ติฯ โย อิเมสนฺติ โย อิเมสํ ธมฺมานํฯ